Muzem Żydów Mazowieckich w Płocku otwarte [ZDJĘCIA]

Muzeum Żydów Mazowieckich, które mieści się w odnowionym budynku dawnej bożnicy przy ulicy Kwiatka, powstało dzięki społecznej inicjatywie płocczan zrzeszonych w stowarzyszeniu Synagoga Płocka, wsparciu miejscowych przedsiębiorców, samorządu płockiego oraz dzięki dofinansowaniu z Unii Europejskiej. Na otwarcie nowej instytucji kultury, czy jak powiedział przewodniczący Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP Piotr Kadlčik - domu zgromadzeń, przyjechało wielu gości. Wśród nich był ambasador nadzwyczajny pełnomocny Izraela Cwi Rawner, Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich, przewodniczący Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP Piotr Kadlčik, Marszałek Województwa Adam Struzik, Prezydent Miasta Płocka Andrzej Nowakowski, Biskup Płocki Piotr Libera, Biskup Naczelny Kościoła Starokatolickiego Mariawitów Michał Maria Ludwik Jabłoński, Prezes Stowarzyszenia Synagoga Płocka Jerzy Janiak, posłanki Elżbieta Gapińska i Julia Pitera, Starosta Płocki Michał Boszko oraz wielu innych. Wyjątkowym gościem na otwarciu muzeum był płocczanin, mieszkający obecnie w Izraelu – Jakub Guterman.

Czytaj także: Promocja kolejnego numeru półrocznika "Nasze Korzenie" [ZDJĘCIA]

Gości przywitał dyrektor Muzeum Mazowieckiego, Leonard Sobieraj, który przywołał kilka dat, będących przełomowymi momentami w życiu płockiej społeczności żydowskiej. - W 1941 roku nastąpiła likwidacja getta w Płocku. Dziś, po tych 72 latach następuje otwarcie Muzeum Żydów Mazowieckich. Jest to symboliczne zamknięcie kilkuset lat koegzystencji Polaków i Żydów w Płocku. Mam nadzieję, że to otwarcie muzeum będzie początkiem nowej perspektywy – współpracy i dialogu między społecznością polską i żydowską. Z rąk stowarzyszenia Synagoga Płocka otrzymaliśmy doskonałe narzędzie do budowania tego dialogu i do zapisywania nowej karty w naszych dziejach. Wiemy jak wielka odpowiedzialność na nas spoczywa i zrobimy wszystko, by nie zawieść tych nadziei, by budowa pojednania między Polakami i Żydami była coraz bardziej owocna – powiedział Leonard Sobieraj, informując również o tym, iż niebawem w Muzeum Żydów Mazowieckich swoje miejsce, w centralnym punkcie odnajdzie szafa Aron HaKodesz (szafa ołtarzowa, służąca do przechowywania zwojów Tory).

Pierwszy podziękowania złożył marszałek Adam Struzik, który przypomniał jakim wielonarodowym miejscem był Płock i okolice w dwudziestoleciu międzywojennym. - Chciałbym podziękować ludziom, dzięki którym możemy tutaj dziś wspólnie być. Największe słowa podziękowania należą się członkom stowarzyszenia Synagoga Płocka. To jest unikalna sprawa w skali kraju, żeby ludzie sami z siebie mieli pomysł, by uratować przestrzeń, miejsce, żeby tchnąć życie w skazaną na powolne umieranie starą bożnicę. To dzięki ich pomysłowi, konsekwencji, która przełożyła się następnie na złożenie odpowiedniego projektu można było otrzymać środki europejskie na ten projekt – mówił marszałek Struzik, po czym odniósł się do niepochlebnych komentarzy na temat otwieranego muzeum. – Są tacy, którym to się podoba, a są tacy, którzy mówią, że inne cele byłyby ważniejsze. Ale myślę, że oprócz dróg i mostów, które są bardzo ważne, potrzebujemy również tego co nazywamy tożsamością. Tożsamości mazowieckiej ziemi koniecznym jest przywrócenie tego, co w przeszłości jest cenne, a moglibyśmy to utracić bezpowrotnie.

Czytaj także: Płocczanie oddali hołd Żołnierzom Wyklętym [ZDJĘCIA,WIDEO]

Następnie ogromne zadowolenie z powstania Muzeum Żydów Mazowieckich wyraził prezydent Nowakowski. – Jestem dumny, że właśnie tu, w Płocku grupa mieszkańców nie chciała i nie pozwoliła, aby obojętnie niszczał jeden z najpiękniejszych zabytków naszego miasta. Nie pozwoliła na to, by bezpowrotnie zginęła pamięć o tych, którzy przez 800 lat współtowarzyszyli na polskiej ziemi, dzieląc się tym co piękne i dobre. Jestem dumny, że możemy tu wspólnie stanąć i podziękować tym, dzięki którym możemy cieszyć się z tego wyjątkowego miejsca. Jestem przekonany, że tego rodzaju projekt, na taką skalę jest czymś wyjątkowym – powiedział Andrzej Nowakowski.

Przed zebranymi na czwartkowym otwarciu z dumą stanął też prezes Synagogi Płockiej Jerzy Janiak i… zameldował wykonanie zadania. - Dobrze się stało, że mogę stanąć przed państwem i zameldować, że ta robota została zrobiona, a do tego na czas i w budżecie – powiedział Janiak, który następnie wyraził zadowolenie, że 100 tys jeszcze zostało. Jerzy Janiak podzielił się także z zebranymi bardzo dobrą wiadomością. Mianowicie Fundacja Ekumeniczna Tolerancja przyznała Synagodze Płockiej medal „Zasłużony dla tolerancji”.

Głos zabrał także Cwi Rawner, który w przejmującym wystąpieniu przywołał tragiczne wydarzenia z Treblinki. - W Treblince droga się skończyła. Nie tylko w Treblince, choć to miejsce jest ważne. Dalej będziemy to miejsce odwiedzać i tam się modlić. Ale bardzo ważnym jest, że są też miejsca takie ja to, gdzie wspominamy, jak Żydzi żyli w dobrych czasach. Bardzo dobrze, że są w Polsce ludzie, którzy interesują się dzisiejszą kulturą żydowską, a nie tylko historią – powiedział Cwi Rawner. Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich nawiązał do tych, których już nie ma z nami i odmówił modlitwę za zmarłych.

Przemówieniom można by rzec nie było końca, ale nic w tym dziwnego gdyż każdy, komu zarówno dzieje jak i obecna kultura żydowska są bliskie chciał podziękować tym, dzięki którym takie miejsce powstało.

Nie da się ukryć, iż najbardziej przejmujące przemówienie wygłosił płocczanin Jakub Guterman, który w dniu wybuchu II wojny światowej miał 4 lata. - Jestem niezwykle wzruszony. Jakieś 400 metrów stąd, przy ostatnim domku przy seminarium duchownym, spędziłem pierwsze lata mojego dzieciństwa. 20 kroków stąd, na Szerokiej w okropnych warunkach mieszkaliśmy w getcie płockim. 100 metrów stąd, po lewej stronie Szerokiej mieszkali rodzice mojej mamy. 20 kroków stąd stałem, drżąc z zimna i ze strachu. Kurczowo trzymałem się mojej mamy i taty w tę okropną noc, kiedy nas wygnano z Płocka, 1 marca 1941 roku, kończąc w taki tragiczny sposób 700 lat jednej z najstarszych gmin żydowskich. „Nie masz już nie masz w Polsce żydowskich miasteczek, w Hrubieszowie, Karczewie, Brodach, Falenicy. Próżno byś szukał w oknach zapalonych świeczek i śpiewu nasłuchiwał z drewnianej bożnicy” - prawdę pisał Antoni Słonimski w swojej Elegii miasteczek żydowskich – zacytował Jakub Guterman.

- Od dawna już nie ma tych miasteczek, gdzie szewc był poetą, zegarmistrz filozofem, fryzjer trubadurem. Żyli na tej piastowej ziemi prawie od samego początku polskiej państwowości. Osiem wieków w płockim grodzie, tworząc jedną z najstarszych gmin żydowskich w Polsce. Tu się rodzili, spędzali dzieciństwo, tu się uczyli, zakładali rodziny, pracowali i tworzyli. Przyczyniali się do rozwoju swego miasta i kraju. Ich stosunki z polskimi współobywatelami w ciągu wieków różnie się układały. Bywały okresy harmonijnego współżycia, ale też bywały czasy, w których zmuszeni byli zwracać się do władz z prośbą o obronę. Nie zawsze płoccy mieszczanie życzliwie odnosili się do swoich konkurentów w handlu i w rzemiośle. Żydzi byli dobrymi, lojalnymi obywatelami Polski, ale nie porzucali też własnej, bogatej, wielowiekowej tradycji kulturalnej. W przedwojennym Płocku istniały szkoły i gimnazja żydowskie, biblioteki, gazeta, teatr, stowarzyszenia prowadzące bogatą aktywność kulturową. Z Płocka pochodzą wielcy twórcy literatury żydowskiej. Potem nadszedł z Zachodu faszystowski potop, który swoim nieludzkim żywiołem zatopił wszystko: wielowiekową historię, dorobek kultury, język, ludzi… Wszystko tragicznie zginęło w komorach gazowych Treblinki. Wielu płockich żydów uczestniczyło w walce przeciw najeźdźcy. Nieliczni ocaleli. Z biciem utęsknionego serca wracali po wojnie do swego ukochanego Płocka. Chodzili po ulicach swojej młodości i opłakiwali swoich najbliższych. Stojąc na wysokiej skarpie tumowej śledzili wzrokiem majestatyczny spływ Wisły na północ, wsłuchiwali się w bicie dzwonów z katedralnej wieży, jak wtedy, w dalekich latach swego dzieciństwa, gdy zdawało im się, że głęboka miłość do tego pięknego, czarującego grodu ocali ich i ochroni jak magiczne zaklęcie przed wszelkimi kataklizmami – opowiadał Jakub Guterman, którego ojciec - Symcha Guterman, w trakcie wojny opisywał wydarzenia i w postaci wąskich i długich karteczek chował do butelek. Treści te zostały opublikowane jako książka „Zapiski z pożogi”.

Czytaj także: Przekaż swój 1 procent płockiej Organizacji Pożytku Publicznego

Następnie Jakub Guterman zwrócił się do wszystkich zebranych gości. - My członkowie pierwszego i drugiego pokolenia płocczan w Izraelu z wielkim wzruszeniem i wdzięcznością przyjmujemy odnowę małej synagogi w Płocku i otwarcie w niej Muzeum Żydów. Wzrusza nas, że inicjatywa tego godnego podziwu projektu wyszła ze strony ludzi dobrej woli nowego pokolenia płocczan. Wasz szlachetny wysiłek upamiętnia płockich żydów, którzy żyli tu od wieków i stanowili jedną trzecią mieszkańców miasta. Nowe muzeum jest także szlachetnym świadectwem głębokiego szacunku mieszkańców Płocka dla własnej historii i tradycji narodowej. Z głębi serca życzymy wam wszelkiej możliwej pomyślności – zakończył Jakub Guterman, o którym dyrektor Leonard Sobieraj powiedział, iż łączy wczoraj, dziś i jutro Synagogi.